Iets verrassend iets verwachtten

Iets verrassend, iets verwachtten is een verhaal uit Grind in mijn Klomp deur Bernard Preston.

Iedereen die wel eens gereisd heeft, heeft zich zeker wel eens verwonderd over het aangezicht van verre landen en de tradities van de plaatselijke bevolking. Neem bijvoorbeeld het afgelegen Pofadder. Een klein plattelandsstadje in het noorden van het achterland van de Zuid Afrikaanse Kaap provincie. Zij leven duidelijk anders dan de krioelende toeristenmenigte van Kaapstad.

This page was last updated by Bernard Preston on 26 December, 2018.

Dat zelfde geldt voor Nederland. In het uiterste zuiden van het land, in de provincie Limburg, kreeg ik de schrik van mijn leven. In mijn eerste week daar, was er weinig dat een krachtiger uitwerking op me had als te zien dat kinderen op weg naar school een sigaretje rookten, en een jonge teenager te zien, wandelend met haar moeder en beide een peuk in de mond.

Er zijn genoeg Zuid Afrikaners die roken, zeker, maar het is me nog nooit overkomen dat ik in een land van zoveel rokers terecht kwam. De dwingende waarschuwing op elk pakje - ROKEN IS DODELIJK - heeft ogenschijnlijk absoluut geen enkel effect. Zonde van dure inkt.

Een andere verrassing was dat de Limburgers zowaar mijn adviezen serieus namen. Thuis in mijn geboorteland Zuid Afrika, als ik daar probeerde mijn patiënten te overtuigen om af te vallen, of om te starten met oefeningen, de overgrote meerderheid lachte beleefd en negeerde me zorgeloos. Maar mijn patiënten in Limburg gingen tot mijn grote verbazing, en zonder vragen te stellen, plat in bed voor drie dagen vergezeld van hun ijszakken. Ze deden mijn oefeningen en ik zag ze terug op het spreekuur voor de noodzakelijke behandeling.

Echter, als ik in mijn gebroken Nederlands op ernstige toon waarschuwde dat roken hoogstwaarschijnlijk een ellendige dood voor hun zou betekenen, tenzij ze zo gelukkig waren om getroffen te worden door een hartaanval of een beroerte, dan werd ik niet echt serieus genomen.

Het was dan ook een grote verrassing toen ik ontdekte dat mevrouw Vestjens gestopt was met roken. Ze was een van mijn eerste patiënten en ze toonde op 52 jarige leeftijd alle symptomen van een longemfyseem. De arme vrouw (stakker) kon niet verder lopen dan zeventig of tachtig meter zonder te moeten stoppen, hijgend en snakkend naar lucht. Haar linkeronderbeen zag er vreselijk uit en twee tenen waren enigszins blauw. Er was geen voelbare polsslag in haar enkel of voet. Ze was begonnen met roken op twaalfjarige leeftijd en, veertig jaar later, hadden de sigaretten haar longen en bloedvaten verstikt. Natuurlijk wist ze dit, maar het enige dat ze nodig had, was een stevige emotionele duw in de goede richting.

“Wilt u uw kleinkinderen nog zien opgroeien, mevrouw Vestjens?” Ik hing de expert uit, wetende wat haar antwoord zou zijn, maar vastbesloten om voor één keer al het mogelijke te proberen. Dit wil toch iedere oma?

Nors keek ze me aan, haar huiverend lichaam verlangend naar lucht. In de letterlijke zin van het woord, was ze stervende, en we wisten dat allebei. “Mijn kleinkinderen vinden me niet aardig en jij bent al net zo als de rest van mijn artsen. Alleen ben jij manipulatiever. “Natuurlijk, ik ben een chiropractor,” grijnsde ik. “Kijk, ik ga u niet jennen, maar ik heb op de televisie een programma gezien dat je kan helpen om per 1 januari te stoppen met roken.” Het was een paar dagen voor kerstmis, en door het hele land was er een indrukwekkende advertentiecampagne: -NEDERLAND BEGINT MET STOPPEN. In die beginperiode had ik veel moeite met de werkwoorden, maar mijn leraar hield vol dat de strijd aangaan de enige manier was om de gecompliceerde grammatica te ontrafelen: Ik begin, Nederland begint, wij beginnen. Ik stop, jij stopt, ze/zij stoppen. “Ja, en weer beginnen op twee januari!” Er was geen spoortje van een glimlach. “Denk erover na, mevrouw Vestjens. Het is mogelijk.” Ze schudde haar hoofd en vertrok na haar behandeling, zonder een woord te zeggen, mij onzeker achterlatend alsof ik een moraliserende bullebak was die zijn eigen geweten bevredigd wilde zien. Ik was er niet zeker van of ik haar nog terug zou zien.

“Wat heeft u doen besluiten om te stoppen met roken?” vroeg ik haar enkele weken na nieuwjaar. Ik kon het verschil ruiken. Ze stonk voorheen. “Niet jouw bemoeienissen!” Ze gaf haar eerste flauwe glimlach. “Het was de herinnering aan mijn vaders laatste jaren die me eigenlijk de doorslag gegeven hebben. Ze waren vreselijk.” “Stierf hij aan longemfyseem?” Ze knikte. “Op 55 jarige leeftijd. Hij was mijnwerker.” Ik bedacht me dat zoveel ziektes het gevolg zijn van een samenloop van factoren. Steenkoolstof in combinatie met sigarettenteer heeft een dodelijk effect. “En hoe heeft u het gedaan?” “Nou, ik heb één van jouw voorstellen gebruikt. Ik heb een lijst gemaakt met situaties waarbij ik volgens de Pavlovreactie een sigaret opsteek. Er waren drie grote valkuilen. Een kop koffie, de televisie na het avondeten, en bij het instappen in de auto.” “Welk belletje besloot u allereerst te negeren?” “Een gemakkelijke. Telkens als mijn zoon met zijn gezin op bezoek kwam, besloot ik jouw uitdaging aan te nemen en niet te roken in het bijzijn van niet-rokers. In dit geval mijn kleinkinderen.” “Geweldig, mevrouw Vestjens, dat was een uitstekend begin. Ik ben erg trots op u.”

Slijtage in de tussenwervelschijven kan niet “genezen” worden maar regelmatige chiropractische behandelingen, in combinatie met oefeningen zorgen voor een wereld van verschil. Wij artsen hebben geen remedie voor alle aandoeningen. Een blindedarmontsteking bijvoorbeeld. Toen mevrouw Vestjens kwam voor haar volgende “onderhoudsbeurt”, had ze nog meer verrassingen voor me in petto. Tranen stonden in haar ogen toen ze me vertelde over haar kleindochter.” “Hartelijk bedankt, dokter, voor het dringende advies te stoppen met roken. Het heeft mijn leven veranderd!” “Het heeft uw leven gered, mevrouw Vestjens,” ratelde ik trots verder, wentelend in een kleine portie zelfgenoegen. Fronsend, protesteerde ze. “Nee, dat bedoel ik niet.” Gedurende enkele tellen overwoog ze hoe verder te gaan, terwijl ik er verbaasd en gelaten bij zat. “Ik heb altijd gedacht dat mijn kleinkinderen mij niet mochten. Maar nu ik gestopt ben met roken, wil mijn kleindochter bij binnenkomst meteen op mijn schoot kruipen. Het dringt nu pas tot me door dat ze een hekel had aan mijn sigaretten en niet aan mij.” Gedurende de volgende maanden maakte ze me haar deelgenoot van een lang verhaal over onzekerheid en depressiviteit veroorzaakt door het gevoel dat zoveel mensen haar niet mochten. In feite, zijn er maar een paar patiënten, die ik meer mocht dan haar.

Voorspelbaarder, maar desondanks was ik bijna bij meneer Herveille’s aandoening in de val gelopen. Hij was naar mij doorgestuurd via zijn huisarts met een één jaar durende voorgeschiedenis van lage rugpijn, uitstralend naar het been. Kon chiropractie deze ischias verhelpen? Lage rugpijn gepaard gaande met ischias is een aandoening waar iedere chiropractor gedurende zijn leven dagelijks mee te maken krijgt, als het gaat over medische doorverwijzingen. Slechts enkele weken voor mij geboren, zag mijnheer Herveille er tien jaar ouder uit. Bij de vragenlijst van het eerste consult kruisen de Limburgers meestal bij roken, “normaal” aan. Hij ging voor “veel”. Ik ben er vrijwel zeker van dat het alleen in Nederland gebruikelijk is om “normaal” in te vullen als ze twintig sigaretten per dag roken. De röntgenfoto’s zouden eigenlijk alles moeten verraden. Een chronische ischias is meestal in verband te brengen met een aanmerkelijke verandering in de ruggengraat, of een lumbale (lenden) stenosis (vernauwing), maar zijn rug zag op de foto’s er eigenlijk beter uit als die van mij. Een belletje zou er hebben moeten rinkelen. Één ding kwam er duidelijk uit, en dat nam ik als mijn leidraad. Ik praat met elke patiënt over de verwoestende effecten van roken, en de zware verkalkte slagader, de aorta, exact liggend voor de ruggengraat, gaf me de gelegenheid daartoe. “Uw wervelkolom ziet er goed uit op de foto’s, mijnheer Herveille. Het kan natuurlijk een hernia zijn die niet te zien is, maar mijn onderzoek zal ons meer vertellen. Maar kijk eens naar al die sigaretten as aan de binnenkant van uw aorta!” Wantrouwig bekeek hij me, niet zeker of hij me serieus moest nemen. Kon sigaretten as werkelijk in de longen komen via de slagaders? “Wat is de aorta?” vroeg hij.

“Het is de grootste slagader die de bloedtoevoer regelt naar de organen in de onderbuik en de benen. Deze is ernstig aangetast.” zei ik wijzend op de zichtbare seintje. “Is het ernstig?” “Rokers krijgen het voornamelijk. Gelukkig zie ik geen indicatie voor een aneurysma (slagadergezwel) – dat is een uitstulping van de aorta, welke zeer ernstig kan zijn. Deze rotzooi verstopt je aderen waardoor je bloeddruk verhoogd is, en in het ergste geval, verstopt het de belangrijkste slagader. Die van het hart, uw hart bijvoorbeeld, maar om eerlijk te zijn zien we dat bij alle rokers en gezien de lage rugpijn valt het waarschijnlijk wel mee. Hoe is uw cholesterolwaarde?” “Die is verhoogd. Ik slik daar pillen voor.” Ik bekeek opnieuw het formulier dat hij ingevuld had. Er stond een medicijn op vermeld dat ik niet kende en had ook niet de moeite genomen ernaar te informeren. Ik vervloekte mezelf. Je wordt slordig, Preston. Geen enkel moment stond ik er bij stil hoe belangrijk dit moest zijn in mijnheer Herveille’s geval. “Goed, laten we verder gaan met het onderzoek,” zei ik, druk gebarend richting mijn tafel, volledig verwachtend tekenen te vinden van uitstralende ischias, zij het dat er niets was. Hij kon buigen en draaien, en ik kon zijn been optillen zonder pijn in zijn rug of zijn been. Ik ging opnieuw zijn voorgeschiedenis na: “Mijnheer Herveille, vertel me nogmaals over deze pijn in het been. Wordt het erger bij het zitten?” “Nee, het doet nooit pijn als ik zit. Ik heb minder pijn als ik zit, behalve als ik op mijn fiets zit.” “En bij tuinwerk of bij het aankleden ’s morgens? Het vooroverbuigen bij het scheren?” “Neen, dan doet het geen pijn. Soms ben ik na het tuinieren voor een dag of twee, een beetje stijf en gevoelig in mijn rug, maar nooit in mijn been.” “Dan leg het me alstublieft nogmaals uit. Wat maakt de pijn erger en wat verlicht de pijn?” “Net zoals ik al zei, als ik loop komt de pijn opzetten vanuit de kuit, en als ik fiets, krijg ik pijn in mijn dij.” Sommige patiënten moeten het letterlijk voorkauwen. Het was overduidelijk, maar het wilde maar niet tot me doordringen. Voor mijn gevoel, had de oplossing bij de artsen ook voor de hand moeten liggen. Mijn gedachte gingen richting trombose, dus onderzocht ik zorgvuldig zijn kuit zonder echter iets noemenswaardig te vinden. En toen zijn heup, denkende aan een gewrichtsontsteking of een myofasciitis van een van zijn heupspieren, mogelijk zelfs het Piriformis syndroom, maar alles was normaal. Wat ik wel vond waren de tekenen van een liesoperatie. “Wat is dit?” vroeg ik. “O dat ben ik vergeten te vertellen. Ik had een gezwel in mijn lies, en mijn arts vertelde me dat ik een liesbreuk had. Hij werd lichtelijk bezorgd, zich er volkomen bewust van dat ik ongebruikelijk veel tijd stopte in het onderzoeken van zijn been.

Liesbreuken zijn niet ongewoon, dus ging ik terug naar het basis chiropractische onderzoek. Ik controleerde de orthopedie (negatief voor een ischias) en de neurologische reflexen (alles normaal). Onbewust zat me iets dwars. Ah, de hartslag, ik had de hartslag in zijn been niet gecontroleerd. Ik begon met zijn gewone been en vond al snel een gezond bonkende slagader. Kloppend volgens een normaal patroon. Maar toen ik begon bij zijn pijnlijk been stootte ik onmiddellijk op waardevolle informatie. Het maakte niet uit hoe voorzichtig ik prikte of porde, ik kon absoluut geen hartslag ontdekken in zijn voet (de zogenaamde Dorsalis pedis slagader), bij zijn knie of bij zijn enkel.

Er was een zeer zwakke hartslag in de binnendij en ik had ernstige twijfel over het gezwel in de lies. Een liesbreuk? Het zou kunnen, veronderstelde ik, maar ik dacht dat ik de trillende zwelling in zijn onderbuik, vlak boven zijn lies, zou kunnen betasten. Het is geen plek voor een onervaren chiropractor om er zomaar in te gaan duwen - een aneurysma (slagadergezwel) kan dodelijk zijn.

Intermittend vascular claudication is een gemene en tamelijk ongewone aandoening waarbij de doorstroming van het bloed naar het been beperkt is door een stagnatie in de slagader. Zolang als hij stil zat, was er voldoende doorstroming, maar op het moment dat mijnheer Herveille ging wandelen, kreeg zijn kuitspier te weinig zuurstof en ging pijn doen.

Een korte pauze, en de pijn zou stoppen omdat de behoefte aan zuurstof afnam. Hetzelfde gebeurde met zijn dij, waardoor fietsen moeilijk was. “Hebt u soms ook pijn op de borst als u fietst?” vroeg ik. Hij schudde zijn hoofd. “Wat heeft dat met mijn pijn in het been te maken?” “Pijn op de borst met oefeningen noem je angina. Het wordt veroorzaakt doordat de hartspier te weinig zuurstof krijgt tijdens inspanning.” “Ik dacht dat het hart gevuld was met bloed. Hoe…..?” Hij stopte. “Ik ben bang dat ik geen goed nieuws voor u heb, mijnheer Herveille. U heeft een vrij klein probleem met uw rug, maar ik ben bang dat dat overschaduwd wordt door een ernstige verstopping in de slagader van uw been. Als u zich inspant krijgt uw been niet voldoende zuurstof. U moet teruggaan naar uw arts en in uw been een Doppler onderzoek ondergaan. “Waar zit die verstopping?” “Dat weet ik niet precies. Dat valt pas te zien op een echo.”

Iets verrassend iets verwachtten

Hij knikte. Hij had nog nooit gehoord van Doppler, maar hij herkende de term “echo”. “Waar denkt u dat het zit?” vroeg hij. “Waarschijnlijk in de lies of in uw lage onderbuik. Er is een plek in de zogenaamde External iliac slagader dat geliefd is bij aderdichtslibbing. Ik wees op de streek net boven de lies. “U bedoeld dat deze zwelling in mijn lies niets van doen heeft met een liesbreuk?” Hij werd kwaad. “Dat weet ik niet voor 100 % zeker, mijnheer Herveille, de echo zal daar meer over kunnen zeggen.

Hij schudde zijn hoofd terwijl hij opstond. “Ik dacht alleen maar dat mijn conditie achteruit ging, maar ik kon er maar niet achterkomen waarom alleen mijn rechterbeen zo reageerde. Ik vergezelde hem naar de deur. “Ik zal vanavond nog een verslag schrijven en dat morgen naar uw arts doorfaxen. Als u uw kleinkinderen wilt zien opgroeien, mijnheer Herveille, dan zou u uw eetpatroon moeten veranderen en stoppen met roken. Deze troep die uw aderen verstopt, beïnvloed ieder deel van uw lichaam, en niet alleen deze slagader die we kunnen zien. En blijf actief bewegen (sporten). Uw fiets heeft u uw leven gered. De vraag naar bloed in het onderbeen heeft andere aders doen ontwikkelen. We noemen dit de secondaire bloedsomloop. Hier hebt u waarschijnlijk aan te danken dat u nog geen hartaanval gekregen hebt.”

Twee maanden later kwam mijnheer Herveille terug voor de behandeling van zijn rug, zijn scan trots tonend. “Dankjewel, dr. Preston. U hebt mijn leven gered.” “Oh, daar twijfel ik aan, mijnheer Herveille. Hier was u waarschijnlijk niet aan dood gegaan. Wat me meer zorgen baart is, dat ik nog steeds sigarettenlucht om u ruik. Dat zal uw dood betekenen.’

Hij lachte. “Mijn vrouw haar sigaretten. Toen de chirurg bevestigde wat u gezegd had, wist ik wat ik al jaren geleden had moeten doen.” “Goed gedaan. Dat is het wat uw leven heeft gered. Ik heb u alleen maar op weg geholpen. U hebt de keuze gemaakt . Heeft de chirurg u een diagnose gegeven?” Mijnheer Herveille reikte naar zijn portefeuille, haalde er een verslag uit waarin zijn aandoening beschreven stond als Diffuse atherosclerosis obliterans, beter dan het enorme slagadergezwel dat ik vermoed had. “U moet ook enkele veranderingen in uw eetpatroon aanbrengen, mijnheer Herveille,” zei ik. “Brengt u de volgende keer alstublieft uw vrouw mee?” Ik ging rap verder met de behandeling van zijn rug na een enkel doordringend rinkelen van de telefoon. De waarschuwing dat het spreekuur weer eens uit liep.

Bernard Preston

Net als haar echtgenoot, zag mevrouw Herveille er ouder uit dan dat ze was. Haar gerimpelde en gevlekte wangen zeiden genoeg, en ik besloot dat het geen zin had er iets over te zeggen. Ze wist het zelf ook. “Dank u wel dat u meegekomen bent, mevrouw Herveille. Ik heb enkele belangrijke dieet adviezen die ik u zou willen aanbevelen…….” Twintig minuten later zei ze, “Waarom heeft mijn arts me dat nooit verteld? Hij adviseerde alleen maar dat Bram medicijnen zou gaan slikken.”

Mijnheer Herveille knikte. “Ik heb een hekel aan die cholesterol tabletten.” “Dat kunt u hem beter vragen, mevrouw Herveille. Ik moet zeggen dat het makkelijker is om pillen te slikken, dan om uw eetpatroon te veranderen. Veel mensen willen niet horen wat ik hun vertel.” “Denkt u werkelijk dat het voldoende is om wat fruit, vis en veel rauwkost toe te voegen?” “Ik zou u willen adviseren om niet meteen te stoppen met de pillen. Begin met een bewust dieet, en vraag dan aan uw arts om uw cholesterolwaarde opnieuw te bepalen. Deze zal binnen enkele weken dalen.

Ik besloot meteen ook maar mijn eigen cholesterol waarde te laten checken. Na je vijftigste zou iedereen dat eigenlijk ieder jaar moeten laten doen, en ik was ondertussen een behoorlijke liefhebber geworden van een bijzonder lekkere Camembert. Teveel liefhebber, maar gelukkig zorgde Helen’s uitgekiende dieet er voor dat mijn resultaten normaal waren.

Alleen als e-boek beschikbaar.

• Ga terug van Iets verrassend iets verwachtten naar Bernard Preston homepage.
  

Newsletter

Our newsletter is entitled "create a cyan zone" at your home, preserving both yourself and Mother Earth for future generations; and the family too, of course. We promise not to spam you with daily emails promoting various products. You may get an occasional nudge to buy one of my books.

Here are the back issues.

Address:

56 Groenekloof Rd,

Hilton, KZN

South Africa

Website:

https://www.bernard-preston.com

Create a Cyan Zone at your home; one which complements blue areas for longevity with green for protecting Mother Earth.